Ziektebeelden Hersenen & Schedel

Cerebraal aneurysma

Een cerebraal aneurysma is een verzwakt gebied in de wand van een bloedvat in de hersenen dat een uitstulping of ballonvorming van het bloedvat veroorzaakt. Een aneurysma bloeding of de zogenaamde subarachnoïdale bloeding ontstaat ten gevolge van een scheur van een aneurysma op één van de slagaders in de hersenen. Dit leidt vaak tot ernstige gevolgen.

Incidentie

Er wordt geschat dat ongeveer 3-5% van de bevolking hersenaneurysma's heeft, maar de meeste mensen ervaren nooit symptomen of complicaties.

De precieze oorzaak van hersenaneurysma's is niet bekend, maar er zijn enkele risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van een aneurysma kunnen vergroten. Deze omvatten een familiegeschiedenis van hersenaneurysma's, roken, hoge bloeddruk, een voorgeschiedenis van hoofdletsel en bepaalde medische aandoeningen zoals polycysteuze nierziekte of bindweefselaandoeningen.

Symptomen

Symptomen van dergelijke bloedingen zijn zeer plots ontstane, ernstige hoofdpijnklachten (van de ene seconde op de andere - "ik heb iets voelen knappen in mijn hoofd" - " de meest ernstige hoofdpijn die ik ooit heb gehad"). Dergelijke bloedingen kunnen ook op zeer korte termijn leiden tot een diep comateuze toestand en zelfs tot het overlijden van de patiënt. Er is een grote variatie in symptomen die patienten hebben.

Een aneurysma opzich, dat niet heeft gebloed, verloopt vrijwel altijd zonder symptomen.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld door middel van een CT-scan, die enerzijds het type bloeding kan aantonen en anderzijds ook de plaats van het aneurysma kan bepalen.

Als een aneurysma wordt gevonden zonder bloeding, kan er aanvullend onderzoek verricht worden om de grootte, de plaats en het potentiële risico op bloedingen te beoordelen. Dit kan een magnetische resonantie angiogram (MRA) of katheterangiogram omvatten, waarbij een kleurstof in de bloedvaten wordt gespoten om een gedetailleerd beeld te krijgen van de bloedstroom en eventuele abnormale bloedvaten.

In sommige gevallen wordt de diagnose ook incidenteel gesteld, dat wil zeggen dat er een aneurysma op een scan wordt gevonden, die werd gemaakt voor een ander probleem.

Behandeling

Afhankelijk van de neurologische toestand wordt de behandeling gestuurd. In acute situaties zoals bij een aneurysmale bloeding, wordt in eerste instantie een ventrikeldrainage geplaatst, dit is een buisje dat geplaatst wordt in de hersenkamer om enerzijds de druk in het hoofd te meten, anderzijds om het hersenvocht te evacueren om zodoende de druk in het hoofd onder controle te krijgen. Meestal worden de patiënten ook in een kunstmatig coma gebracht, beademd en vervolgens opgenomen op de dienst Intensieve Zorgen. Dit alles om de druk in het hoofd onder controle te kunnen houden.

In tweede instantie of bij een niet gebloedde aneurysma wordt beslist welk type behandeling er voor het aneurysma wordt verricht. In de meeste gevallen kan dit via een endovasculaire coiling. Via een katheterisatie in de lies wordt, via de slagaders, een katheter ingebracht ter hoogte van het aneurysma dat dan aan de binnenkant opgevuld wordt door coils (een soort veertjes). Hierdoor wordt de zwakke plek van het bloedvat gedicht en is het risico voor een nieuwe bloeding uitgeschakeld. Bij een aantal gevallen is dergelijke coiling niet mogelijk en zal er geopteerd worden om een operatief ingrijpen te verrichten waarbij via een trepanatie een clip (een soort klemmetje) over de uitstulping of het aneurysma wordt geplaatst. Aldus wordt ook op deze manier de kans op een nieuwe bloeding uitgesloten.

De behandelende neurochirurg, neuroloog, intensivist en neuroradioloog bespreken samen welk type behandeling voor een bepaalde patiënt het meest aangewezen is. Het tijdstip van de coiling of de operatie hangt af van een aantal factoren; de neurologische toestand van patiënt, de aanwezigheid van een bloeding, de druk in het hoofd ...

Opname

Na de operatie voor het clippen van het aneurysma zal de patiënt gedurende één nacht worden opgenomen op de afdeling intensieve zorgen respectievelijk neurologie/mediumcare neurochirurgie. De eerste dag na de ingreep wordt een controle CT-scan van de hersenen verricht en indien deze geen bijzonderheden toont, kan de patiënt naar de verpleegafdeling neurochirurgie worden overgeplaatst.

Indien er complicaties zijn opgetreden tijdens of na de ingreep, is het mogelijk dat de patiënt langer ter observatie blijft opgenomen. De opname duur is dan ook afhankelijk van de toestand van de patiënt.

In het geval van een bloeding bij een aneurysma kan de patiënt een langere tijd op de intensieve zorgen blijven liggen.

Nabehandeling

Afhankelijk van de locatie en grootte van het aneurysma alsook het beloop na de ingreep, zal er samen met de patiënt worden gekeken wanneer vervolgafspraken moeten plaatsvinden.

Het is mogelijk dat er voor deze vervolgafspraken nog hersenscans worden verricht ter controle.

Prognose

Het risico van een bloeding door een cerebraal aneurysma wordt geschat op ongeveer 1-2% per jaar. De uiteindelijke prognose van patiënten met een subarachnoïdale aneurysma bloeding is sterk wisselend. Sommige patiënten herstellen hier goed van, bij andere patiënten zal dergelijke bloeding leiden tot ernstige, blijvende neurologische uitval of tot het overlijden van de patiënt. Vaak treedt na het ontstaan van een aneurysma bloeding hersenoedeem op, dit leidt tot een verhoogde druk in het hoofd en wanneer dit een oncontroleerbare vorm aanneemt, zal de druk in het hoofd zodanig groot zijn, dat het hart onvoldoende zuurstof nog naar de hersenen gepompt krijgt. Hierdoor zullen de hersencellen afsterven en uiteindelijk leiden tot de hersendood van de patiënt. Daarenboven gaan subarachnoïdale bloedingen vaak gepaard met zogenaamde vaatspasmen of vaatkramp, dit wil zeggen dat de slagaders in een soort kramp gaan waardoor er een zuurstofgebrek in bepaalde delen van de hersenen ontstaat. De hersenen op hun beurt sterven hierdoor af.