Ziektebeelden Hersenen & Schedel

Hersencysten

Een arachnoïdale cyste is een cyste of zak die gevuld is met hersenvocht. Deze komen voornamelijk voor bij de slaap en iets vaker aan de linker kant dan aan de rechter kant. Vele mensen met een ararchnoïdale cyste hebben helemaal geen enkele klacht en bij deze mensen wordt de cyste dan ook bij toeval op een scan ontdekt die om een andere reden is gemaakt. De cysten zijn vaak banaal, het zijn geen tumoren, het zijn ook geen afwijkingen die kunnen ontaarden naar een tumor. Soms kunnen dergelijke cysten aanleiding geven tot hoofdpijnklachten, duizeligheid en epileptische aanvallen.

Incidentie

Hersencysten zijn met vloeistof gevulde zakjes die zich in de hersenen kunnen vormen. Deze cysten zijn relatief zeldzaam en komen bij ongeveer 1 op 1,000 mensen voor. Ze kunnen voorkomen bij mensen van alle leeftijden, maar vaker voor bij volwassenen.

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontstaan van hersencysten kunnen vergroten. Een van de belangrijkste risicofactoren is een voorgeschiedenis van hoofdletsel. Mensen die een traumatisch hersenletsel of meerdere hersenschuddingen hebben gehad, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van hersencysten.

Andere risicofactoren voor hersencysten zijn bepaalde aandoeningen, zoals het arachnoïde cyste-syndroom of neurocysticercose, een parasitaire infectie die de hersenen kan aantasten. Bovendien zijn sommige hersencysten aangeboren, wat betekent dat ze bij de geboorte aanwezig zijn, en kunnen ze verband houden met genetische factoren.

Hoewel het hebben van een of meer van deze risicofactoren de kans op het ontwikkelen van een hersencyste kan vergroten, is het belangrijk om te weten dat veel mensen met risicofactoren geen hersencyste ontwikkelen, en dat sommige mensen zonder risicofactoren ze toch kunnen ontwikkelen. In sommige gevallen worden hersencysten toevallig gevonden tijdens beeldvormend onderzoek voor niet-verwante aandoeningen.

Symptomen

De meeste hersencysten veroorzaken geen symptomen. Echter, afhankelijk van hun grootte en locatie kunnen hersencysten verschillende symptomen veroorzaken. Hieronder zijn enkele mogelijke symptomen van hersencysten:

Hoofdpijn: Hersencysten kunnen hoofdpijn veroorzaken, die mild of ernstig kan zijn, en kan worden gelokaliseerd op een specifiek gebied van het hoofd.
Epileptische aanvallen: Sommige hersencysten kunnen epileptische aanvallen veroorzaken, die zich kunnen uiten als schudden of stuiptrekkingen.
Misselijkheid en braken: Hersencysten kunnen misselijkheid en braken veroorzaken, vooral als ze groot zijn of druk in de hersenen veroorzaken.
Veranderingen in zicht of gehoor: Hersencysten kunnen veranderingen in het gezichtsvermogen veroorzaken, zoals dubbelzien of wazig zien, of veranderingen in het gehoor, zoals suizen in de oren.
Zwakte of een doof gevoel: Afhankelijk van de locatie van de hersencyste, kan het zwakte of gevoelloosheid veroorzaken in een deel van het lichaam, zoals een arm of been.
Cognitieve veranderingen: In sommige gevallen kunnen hersencysten cognitieve veranderingen veroorzaken, zoals problemen met geheugen, aandacht of besluitvorming.

Diagnose

De diagnose van een hersencyste wordt gesteld op basis van een MRI- of CT-scan. Deze kunnen helpen in het bepalen van de grootte, plaats en omliggende structuren van de cyste.

In sommige gevallen worden hersencysten toevallig ontdekt tijdens beeldvormend onderzoek voor andere aandoeningen.

Behandeling

De behandeling van dergelijke cysten is alleen noodzakelijk als er ernstige klachten zijn, bijvoorbeeld sterk verhoogde druk in het hoofd. Meestal is het niet nodig om enige behandeling voor dergelijke cysten in te stellen. Als dergelijke cyste moet behandeld worden dan zijn er 2 mogelijkheden: ofwel wordt via endoscopische weg of craniotomie een opening in de cyste gemaakt zodanig dat het hersenvocht naar een andere plaats rondom de hersenen wordt afgevoerd en de cyste dus niet meer onder spanning staat. Een tweede mogelijkheid is dat er een drainagebuisje wordt geplaatst in de cyste dat dan verbonden wordt met een onderhuids buisje richting buikholte. Het hersenvocht wordt dan naar de buik afgevoerd, waar het vocht terug wordt opgenomen door het bloed.

Opname

Na een ingreep voor een hersencyste zal de patiënt gedurende één nacht worden opgenomen op de afdeling intensieve zorgen respectievelijk neurologie/mediumcare neurochirurgie. De eerste dag na de ingreep wordt een controle CT-scan van de hersenen verricht en indien deze geen bijzonderheden toont, kan de patiënt naar de verpleegafdeling neurochirurgie worden overgeplaatst.

Indien er complicaties zijn opgetreden tijdens of na de ingreep, is het mogelijk dat de patiënt langer ter observatie blijft opgenomen. De opname duur is dan ook afhankelijk van de toestand van de patiënt.

Nabehandeling

Afhankelijk van het beloop na de ingreep, zal er samen met de patiënt worden gekeken wanneer vervolgafspraken moeten plaatsvinden.

Het is mogelijk dat er voor deze vervolgafspraken nog hersenscans worden verricht ter controle.

Prognose

De meeste hersencysten zijn goedaardig en hoeven niet behandeld te worden. Deze cysten hebben een goede prognose en veroorzaken geen symptomen of complicaties.
Voor sommige hersencysten kan behandeling nodig zijn, zoals een operatie of het plaatsen van een shunt. Het succes van deze behandelingen hangt af van het type en de plaats van de cyste en van de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Het succespercentage van een operatie om een hersencyste te verwijderen kan bijvoorbeeld oplopen tot 90%, maar dit hangt af van de specifieke omstandigheden.
De prognose kan minder gunstig zijn als de cyste groot is of druk veroorzaakt op het omringende hersenweefsel, of als de cyste gepaard gaat met andere medische aandoeningen. In deze gevallen kan de cyste symptomen veroorzaken en leiden tot complicaties zoals hydrocefalie, een ophoping van hersenvocht in de hersenen. In ernstige gevallen kunnen hersencysten levensbedreigend zijn.