Ziektebeelden Hersenen & Schedel

Meningeoom

Een meningeoom is een gezwel of tumor die uitgaat van het hersenvlies. Dit betekent dat deze tumor overal kan voorkomen waar zich hersenvlies bevindt: rond de hersenen, tussen de hersenhelften, bij de schedelbasis en rondom het ruggenmerg.

Incidentie

Meningeomen komen relatief vaak voor en zijn de meest voorkomende soort primaire hersentumor. Ze komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en bij mensen boven de 65 jaar. Het is een langzaam groeiende tumor waardoor de verschijnselen vaak heel langzaam en sluipend ontstaan en pas echt duidelijk worden als 'de druppel de emmer doet overlopen'.

Meningeomen worden ingedeeld op een schaal van I tot III volgens de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op basis hun microscopisch karakter.

WHO I: puur goedaardig
WHO II: atypisch (zeldzaam)
WHO III: kwaadaardig (zeer zeldzaam)

In 95-99% van de gevallen gaat het om patiënten met een WHO I (goedaardig).

Symptomen

De symptomen kunnen opgedeeld worden in 4 categorieën:

de verschijnselen kunnen algemeen zijn en berusten dan vaak op een verhoging van de druk in het hoofd:
- hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid of braken
symptomen die te maken hebben met de plaats van de tumor kunnen aanleiding geven tot gevoelsstoornissen of bewegingsstoornissen en eventueel spraakstoornissen
- tintelingen/doof gevoel in de armen en benen
- krachtsverlies in de armen en benen
- moeizaam op woorden komen, verstoord begrip
wanneer dergelijke tumoren zich situeren thv de voorste hersenkwabben kan dit aanleiding geven tot psychische stoornissen
- karakterveranderingen,
- apathie (lusteloosheid)
- totale ontremming (ongepast gedrag)
- eventueel geheugenstoornissen
meningeomen kunnen aanleiding geven tot epileptische aanvallen.

Diagnose

De diagnose voor dergelijke pathologie wordt gesteld middels een MRI-scan. De MRI is een zeer gevoelig onderzoek voor dit type van tumoren, met nagenoeg 99% zekerheid kan gesteld worden dat het gaat om een menigeoom. De MRI laat tevens toe om de uitgebreidheid van deze tumor te bepalen alsook informatie voor de chirurg om in te schatten of de tumor veilig verwijderd kan worden.

Behandeling

De behandeling van dit type tumor hangt af van de locatie en de grootte van de tumor enerzijds en de leeftijd en klinische toestand van de patiënt anderzijds. In eerste instantie wordt beoordeeld of dergelijke tumoren chirurgisch kunnen worden verwijderd.
De neurochirurg zal op basis van de MRI-scan beslissen of de tumor op een veilige manier kan worden verwijderd. Indien dit het geval is, is het veruit de beste behandeling voor dit type tumor. Eens de tumor verwijderd is, is de kans op een recidief (het opnieuw ontstaan van dergelijke tumor) op dezelfde plaats zeer klein. De patiënt kan dus vaak na een ingreep zo goed als genezen worden verklaard. Wanneer dergelijke tumoren zich bevinden op een plaats die chirurgisch ontoegankelijk is, waarbij het risico op belangrijke neurologische uitval na een operatie zeer groot is, zal worden beoordeeld of de tumor in aanmerking komt voor een stereotactische of gefractioneerde stereotactische radiochirurgie. Het principe van deze behandeling komt erop neer dat er een éénmalige bestraling hetzij een bestraling in verschillende fracties wordt gegeven op de tumor om de groei te stoppen. Met deze behandeling kan de tumor niet worden verwijderd noch worden verkleind, maar kan de groei worden gestopt.
Bij oudere patiënten is het soms mogelijk om een afwachtende houding aan te nemen, waarbij nauwe opvolging van de tumor belangrijk is. Gezien dit type tumor traaggroeiend is en gezien de lage groeisnelheid zal dit type bij oudere patiënten misschien nooit tot belangrijke symptomen leiden.

Opname

Na de operatie voor het verwijderen van een hersentumor of een stereotactische ingreep zal de patiënt gedurende één nacht worden opgenomen op de afdeling intensieve zorgen respectievelijk neurologie/mediumcare neurochirurgie. De eerste dag na de ingreep wordt een controle CT-scan van de hersenen verricht en indien deze geen bijzonderheden toont, kan de patiënt naar de verpleegafdeling neurochirurgie worden overgeplaatst.

Indien er complicaties zijn opgetreden tijdens of na de ingreep, is het mogelijk dat de patiënt langer ter observatie blijft opgenomen. De opname duur is dan ook afhankelijk van de toestand van de patiënt.

Nabehandeling

Na een operatie om een meningioom te verwijderen, is het belangrijk om regelmatig vervolgafspraken te maken met uw behandelende neurochirurg om ervoor te zorgen dat u goed geneest en om te controleren op tekenen van terugkeer van de tumor.

Uw vervolgafspraken kunnen beeldvormende onderzoeken omvatten, zoals MRI- of CT-scans, die kunnen helpen bij het opsporen van nieuwe of terugkerende tumoren.

De frequentie van uw vervolgafspraken hangt af van verschillende factoren, waaronder de grootte en de ernst van de tumor, de omvang van de operatie en uw individuele risicofactoren.

Prognose

De prognose voor iemand met een meningeoom hangt af van verschillende factoren, waaronder de grootte en de plaats van de tumor, de graad van de tumor en de algemene gezondheidstoestand van de persoon. In het algemeen groeien meningeomen vaak langzaam en kunnen vaak met succes worden behandeld met een operatie, bestraling of een combinatie van beide.

Als het meningioom klein en graad I is, wat betekent dat het goedaardig is en langzaam groeit, is de prognose over het algemeen zeer goed. Deze tumoren kunnen vaak operatief worden verwijderd en recidieven komen zelden voor.

Als het meningioom groter is of een hogere graad heeft, kan de prognose minder gunstig zijn. Deze tumoren kunnen moeilijker volledig te verwijderen zijn en vereisen mogelijk een aanvullende behandeling zoals bestraling of chemotherapie.